Na de bekendmaking van een alternatieve Septemberverklaring en eerste publieke bijeenkomsten in Antwerpen, Brussel en Gent maandag 22 september, en begin voorbije week ook nog publieke bijeenkomsten in Brugge, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende, Sint-Niklaas en Turnhout, werd gisteren in Antwerpen een eerste nationale bijeenkomst van Hart boven hard ingericht. “Een beweging van bewogen mensen”, zei presentatrice Annabelle Van Nieuwenhuyse. Initiatiefnemers Wouter Hillaert en Hugo Franssen (foto) mochten een 350-tal mensen verwelkomen, van jong tot gepensioneerd, van vakbondsman tot theatermaker.
Wouter Hillaert schetste een hilarisch beeld van de Ronde van Vlaanderen als Vlaanderens wielerklassieker zou gereden worden volgens principes van de nieuwe Vlaamse regering. Zoals regels afschaffen en meer vertrouwen geven: in de nieuwe Ronde Van Vlaanderen geen dopingcontroles meer. Gratis bestaat niet: alle toeschouwers moeten voortaan betalen. Hulp slechts onder voorwaarden: in de koers enkel voedselbevoorrading als men Nederlands verstaat. Enzovoort. Hugo Franssen noemde ons land het ‘omgekeerd land’. Waar men acht miljard euro wil besparen (op de Vlaamse begroting, nvdr.), maar zes miljard euro wil uitgeven voor de aankoop van nieuwe militaire vliegtuigen. Waar beknibbeld wordt op De Lijn en de NMBS, maar bedrijfswagens de wegen blijven verzadigen en vier miljard euro minderinkomsten betekenen voor de Belgische staat en sociale zekerheid. Waar cultuur volgens de bevoegde minister een survival of the fittest wordt – alleen de sterksten zullen overleven.
In workshops rond armoede, cultuur, Europa, fiscaliteit, lokaal beleid, milieu, superdiversiteit en werk werden de beleidsmaatregelen van de nieuwe regeringen voorgesteld en werd nagedacht over sensibilisatie en actie rond deze thema’s. Niet zelden is er een cumulerend effect bij de maatregelen. De bibliotheken bijvoorbeeld moeten het met 5 % minder subsidie voortdoen, hun koepelvereniging VVBAD krijgt 20 % minder subsidie en door de besparingen bij het universitair onderwijs dreigt ook de enige universitaire vorming Informatie- en Bibliotheekwetenschap te verdwijnen. De concrete effecten zijn nog niet precies in te schatten, maar minstens dreigt de kwaliteit van de dienstverlening te verminderen. Zijn de ambities van de regering-Bourgeois beperkt omdat toch iedereen boeken kan bestellen via Amazon, dan vergist men zich in die “iedereen” en onderschat men de vele functies van bibliotheken. Het krijgt allemaal lokaal zijn weerslag, maar hoe sterk kan men in elke gemeente weerwerk bieden?
In drie aparte werkgroepen werd nagedacht over actiemogelijkheden – Hart boven hard krijgt veel e-mails van jongeren (laatste twee jaren middelbaar onderwijs, eerste jaar hoger onderwijs) die vragen om actie te voeren. Maar ook in de themawerkgroepen werden acties besproken. Hoe maak je een eis als bijvoorbeeld rechtvaardige fiscaliteit duidelijk? Moeten we dat koppelen aan dat dan besparingen overbodig zijn, of zijn besparingen op sommige zaken toch wenselijk? Wie viseren we met de eis voor een rechtvaardige fiscaliteit en wie zou zich niet mogen geviseerd voelen en daarmee een bondgenoot kunnen worden? Wat kan en moet mogelijk worden met rechtvaardige fiscaliteit? En hoe moeten we dat uitbeelden? Laten we de diversiteit in de actie zien door ook kansarmen bij onze actie te betrekken? Voeren we klassieke acties of ook via de nieuwe media? Er zijn al voorbeelden, maar hoe kan het nog beter? “Reframing” is een woord dat meermaals valt: we moeten de denkkaders veranderen. Op Sinterklaasdag is alvast actie te verwachten.
In het namiddaggedeelte toonde professor Bea Cantillon de kloof tussen de’ hardwerkende Vlaming’ (meer mensen aan het werk, en elk harder aan het werk) en de groep gezinnen waar jarenlang niemand aan de slag kan gaan (met stijgende armoede tot gevolg). Het verklaart de verharding van het maatschappelijk debat en de verstrenging van het beleid. Naima Charkaoui, dertien jaar directeur van het Minderhedenforum en nu aan de slag bij de Kinderrechtencoalitie, vergeleek hoe kinderen foto’s maken (het is een wereld van verschil die men ziet vanuit hun gestalte) en hoe volwassenen de wereld zien. Zou het niet leerrijk zijn als ook de ministers eens van standpunt zouden veranderen, eens tussen het gewone volk zouden leven? Maatschappij en politiek moeten wakker geschud worden, het is hoog tijd. Eric Corijn ziet dat men (de kosten voor) de samenleving wil afbouwen om de rendabiliteit van de markteconomie te behouden. Is het dan niet beter de economie te veranderen? Als men de samenleving wil afbouwen, is weerstand nodig. Het is een morele plicht, een burgerplicht. Al moet tezelfdertijd nagedacht worden over een betere samenleving dan de huidige, en er ook praktisch uitvoering aan gegeven worden.
Nigel Williams was wegens een verkoudheid weerhouden, maar had telefonisch nog een paar quotes doorgegeven. Zoals: “Bart De Wever zegt dat staken niet helpt. En dat komt dan van een historicus, en nog wel een flamingant?!” en: ”De groten lijken groot omdat wij knielen. Sta recht!”. Een eerste actie wordt allicht de vakbondsbetoging in Brussel op donderdag 6 november waar Hart boven hard aan zou deelnemen met de slogan Waar winst het wint van waarde, wordt verlies het resultaat. Maar Hart boven hard is geen ‘Hete herfst’-project, het wil haar werking over een lange termijn uitbouwen. Intussen kunnen alvast in eigen familiekring discussies gevoerd worden zoals Anton Schuurmans met een uit het eigen leven gegrepen voorbeeld aantoonde.