TILL NOWAK: “HET GEBRUIK VAN MIJN KUNSTWERK DOOR HET VB KOMT HELEMAAL NIET OVEREEN MET WAT IK WILDE ZEGGEN”

DishesVorige week dinsdag werd op het Brussels justitiepaleis voor de rechtbank in kortgeding de zaak gepleit die de Duitse kunstenaar Till Nowak heeft ingespannen tegen Bruno Valkeniers, als verantwoordelijk uitgever van de VL-krant, voor misbruik van een fotomontage van de kunstenaar in de VL-krant. Deze week wordt de uitspraak verwacht. Intussen trok de zaak al de aandacht van de Duitse media.

De VL-krant is een krantje van het Vlaams Belang (VB) dat om de veertien dagen tot aan de verkiezingen op 7 juni telkens weer in 2,4 miljoen brievenbussen gestopt wordt. In het eerste nummer, met Jean-Pierre Coopman op de voorpagina, worden de vertrouwde VB-thema’s nog eens bovengehaald. Op de achterzijde van de eerste VL-krant illustreet het VB het Europese immigratiebeleid met de foto van een appartementsgebouw met een woud van schotelantennes, schotelantennes die komend van boven uitwaaieren naar beneden en op weg zijn het hele gebouw te bedekken (foto hiernaast, klik eenmaal op de foto voor een grotere afbeelding). Toen de 27-jarige Duitse multimedia-kunstenaar Till Nowak vernam dat die foto, zijn fotomontage Dishes (zie: http://www.framebox.de/creations/3d/dishes/index.htm#dishes), zonder hem iets te vragen is gebruikt voor de VL-krant en hij de Duitse versie van het VB-programma las (zie: www.vlaamsbelang.org/60), liet hij onmiddellijk een kortgeding inspannen tegen de verantwoordelijk uitgever van de VL-krant. Till Nowak is een internationaal vermaard kunstenaar wiens werk al op een honderdtal filmfestivals te zien was en een 35-tal ‘eerste prijzen’ won (waaronder de hoofdprijs bij de kortfilmcompetitie op het Filmfestival in Gent in 2005, zie: http://www.kutsite.com/festival/festival.php?id=1478). Zijn fotomontage Dishes werd in 2007 in Japan bekroond.

Advocaat Jos Vander Velpen pleitte de zaak voor Till Nowak die het voorleggen eist van de factuur waaruit het aantal gedrukte exemplaren van de VL-krant blijkt, het bij een deurwaarder in bewaring geven van alle exemplaren die nog niet gebust zijn, en een verbod om de VL-krant of enige andere VB-publicatie met het werk Dishes te verspreiden op straffe van een dwangsom van 250 euro per nog verspreid exemplaar. Een telefoonronde bij het inspannen van het kortgeding leerde dat de VL-krant soms wel al in bepaalde delen van steden en gemeenten verspreid was, maar zelfs daar alleszins nog niet in de hele stad of gemeente. VB-advocaat Bart Siffert argumenteerde dat het niet bewezen is dat Till Nowak de auteur is van Dishes, terwijl dat toch duidelijk uit meerdere internetpagina’s blijkt (onder andere deze: http://www.cgarena.com/freestuff/tutorials/max/dishes/index.html). Volgens Siffert waren alle exemplaren van de VL-krant al verspreid, maar hij kon niet antwoorden hoe ze dan wel verspreid waren (in Brussel is al gebleken dat het VB het bussen van haar publicaties uitbesteedde aan een privé-firma, die voor het bussen van de migrantenvijandige publicaties… een groep Afrikanen inhuurde). Siffert vond het tenslotte een nutteloze procedure vermits een eenvoudig briefje had volstaan om de verspreiding van de VL-krant te stoppen. En wie dat niet wilde geloven… heeft groot gelijk.

De rechter beloofde zijn uitspraak naar beide betrokken partijen op te sturen, maar vrijdagnamiddag was alleszins nog niets bezorgd aan Till Nowaks advocaat. Zo wordt het stopzetten van de verspreiding van de VL-krant natuurlijk een hachelijke zaak, maar de uitspraak van de rechter blijft natuurlijk wel belangrijk. Rechtsextreme Partei missbraucht Internet-Kunst titelde alvast de invloedrijke Duitse Taggeschau (foto 2). “Ik heb een e-mail gekregen van een Belg die mijn werk herkende en veronderstelde dat mijn werk niet bedoeld was om in de context van de VL-krant te gebruiken”, legde Nowak uit aan Taggeschau. De bedoeling van Dishes is inderdaad niet om de immigratie aan te klagen. Till Nowak: “Met dit werk wilde ik op een plezante manier aangeven hoe de media voortdurend ons prikkels uitsturen. Ironisch, want ik werk zelf in de mediasector. Ik vond het gebruik van mijn werk (door het VB, red.) schokkerend. Het komt helemaal niet overeen met wat ik wilde zeggen. Ik ben een tolerant en open-minded man. Dit vernietigt mijn kunstwerk. Ik voel me aangevallen.” Het artikel op de online editie van Tagesschau vond haar weg naar andere Duitse nieuwswebsites. Een bericht over deze zaak door het Duitse persagentschap DPA zorgde op haar beurt dan weer voor berichten op… enkele Vlaamse internet-nieuwswebsites. Hoe nieuws zich verspreid, is soms raar.