Cartoons over extreemrechts

Zeezicht-1Zeezicht-BZeezicht-DEen paar weken geleden vroeg een Italiaan ons in gebroken Frans waar de zee ligt. We begrepen hem eerst niet goed. Sprak hij van “ma mère” (mijn moeder) of “la mer” (de zee), maar het was toch dat laatste. Midden op de Antwerpse Meir komt zo’n vraag wel raar over. Maar de man had de Schelde gezien, en wilde nu weten in welke richting hij moest stappen om de zee te zien. Al een geluk dat hij niet op de Antwerpse Dageraadplaats verzeild was, want met als belangrijkste café Café Zeezicht (foto 1, klik op de foto’s voor een grotere afbeelding) op de achtergrond uitleggen dat er mijlen ver geen zee te bespeuren is… dat is niet vanzelfsprekend.

Wat wel, nu al een hele week, en nog tot zondag, te zien is in Café Zeezicht is een kleine tentoonstelling met cartoons van de in Parijs wonende Nederlander Willem. Toen de provoscène in Amsterdam begon uit te doven in 1968 verhuisde Willem (Willem Holtrop, intussen 66 j.) naar Parijs. Hij kon er gaan werken bij het legendarische satirische blad Hara-Kiri. Later publiceerde Willem onder andere in Charlie Hebdo  en L’ Echo des Savanes. Sinds 1993 tekent hij dagelijks twee cartoons voor de Franse krant Libération, waaruit de krant dan eentje kiest voor publicatie (Nog over Willem: http://www.lambiek.net/aanvang/willem.htm en http://bc.ub.leidenuniv.nl/bc/tentoonstelling/Willems_wilde_wereld/index.html; over Charlie Hebdo: http://unecharlie.canalblog.com; Libération: http://www.liberation.fr).

Vorig jaar was in het Centre national d’art et culture Georges-Pompidou in Parijs, beter bekend naar de plaatsnaam Beaubourg (zie: http://www.centrepompidou.fr/home30ans/index.html), een mooie overzichtstentoonstelling van Willem te zien. De tentoonstelling die nu in Antwerpen te zien is, is een selectie van de cartoons van Willem over extreemrechts. Niet mooi ingekaderd zoals vorige zomer in Beaubourg, maar gewoon op vergrote fotokopieën opgeplakt aan de spiegels van het café. Voordeel van die werkwijze is dat Willem er zo ook de Nederlandse vertaling van de tekst kon bijzetten. Ah ja, we zijn in Antwerpen. Nog altijd een Vlaamse stad. Het VB zou anders nogal reclameren. Of zou ze liever deze tentoonstelling doodzwijgen? Waarschijnlijk toch wel dat laatste.

De cartoons gaan natuurlijk vooral over extreemrechts in Frankrijk. Met Le Pen, en verder mensen als Sarkozy (foto 2) die de thema’s van Le Pen overneemt. Good old  generaal Augusto Pinochet ontbreekt echter niet, en verder zijn er nog universele thema’s als de skinheads (foto 3 – Aan deze cartoon mankeert wel nog de vertaling van het laatste tekstballonnetje: “Er is niets in.”) of de ‘zomeruniversiteiten’ die organisaties als het Front National of de Vlaams Belang Jongerens elk jaar inrichten. De tekeningen zijn hard, maar dat is ook de wereld. Willem: “We zitten hier op een eiland van gezelligheid. De echte wereld is anders, die is hard. Ik teken een wereld van machthebbers en slachtoffers.” Willem heeft niet de illusie dat met zijn tekeningen iets verandert aan de wereld. Willem: “Ik kan mensen wel aan het denken zetten. Dat is weinig, maar toch iets.”

Alleen jammer dat de mensen van Café Zeezicht niet de video vertonen die vorig jaar bij de tentoonstelling in Parijs te zien was, over het leven, werk en de motieven van Willem. Die geeft meer inzicht over de denkwereld van Willem, hoe je zijn tekeningen moet begrijpen. Maar de mensen die Café Zeezicht bezoeken zijn waarschijnlijk zowat de laatsten die je nog moet overtuigen om niet voor extreemrechts te stemmen. Zodat met de tentoonstelling hier meer op de herkenning en glimlach gewerkt wordt, dan om nog mensen tot nadenken aan te zetten. Nog te zien tot 10 juni.